Druga fala pandemii nabiera tempa. Koronawirus nie daje za wygraną. Co zrobić, gdy statystyki szybują, a w naszym najbliższym otoczeniu jest coraz więcej osób, które miały z nim kontakt? Czas uświadomić sobie, że każdy z nas może ulec zakażeniu i zachorować. Prawdopodobieństwo jest duże, dlatego musimy wiedzieć, co robić gdy dowiemy się, że jesteśmy „w polu rażenia” wirusa. Groźniejszy od COVID-19 może okazać się brak rzetelnej wiedzy. Dlatego zebraliśmy podstawowe pojęcia oraz informacje o tym jak postępować w przypadku zakażenia.

Dane statystyczne wskazują, że nie powinniśmy ulegać panice. Analizy rozprzestrzeniania się koronawirusa i wzrostu liczby zachorowań w pierwszej fali pandemii, dają naukowcom podstawy by twierdzić, że od 50 do 80 procent zarażonych przechodzi COVID-19 bezobjawowo, lub z niewielkimi symptomami infekcji. U około 20 procent zakażonych objawy są poważniejsze, a u kilku procent choroba przybiera ciężką i bardzo ciężką postać. To jednak tylko dane statystyczne.

Naukowe badania nad zdrowotnymi skutkami zakażenia wirusem SARS-CoV-2 ciągle trwają, dlatego musimy za wszelką cenę unikać tego ryzyka. Warto też uporządkować wiedzę o sposobach postępowania w konkretnych przypadkach.

KWARANTANNA

W przypadku osób mających bezpośredni kontakt z zarażonymi Inspekcja Sanitarna nakazuje odbycie kwarantanny. Ludzie mieszkający z pacjentami, u których potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2 (np.: współmałżonkowie, dzieci), jako osoby z bezpośredniego kontaktu obligatoryjnie objęci są decyzją inspektora sanitarnego o nałożeniu  kwarantanny.

Kwarantanna trwa 10 dni od ostatniego kontaktu z osobą zakażoną. Jeśli  więc w domu jest osoba zakażona, kwarantanna dla domowników trwa przez cały okres jej odosobnienia, plus 10 dni (np.: 10 dni izolacji rodzica to 20 dni kwarantanny dzieci). Pacjent powinien dostać informację o nałożonej kwarantannie i czasie jej trwania od Sanepidu. Kwarantanna kończy się wraz z upływem nałożonego terminu i nie ma osobnego dokumentu, który świadczyłby o jej zakończeniu. W sprawach kwarantanny pacjent musi kontaktować się z Sanepidem!

Uwaga! Pacjent objęty kwarantanną, jest osobą potencjalnie zakaźną, zatem powinien zachowywać reżim sanitarny podobnie jak osoba zakażona!

„Szybki wzrost liczby zakażeń SARS-CoV-2 sprawia, że znacznie więcej pracy mają lekarze Podstawowej Opieki Zdrowotnej – podkreśla Mariola Madler – Litera, szefowa sieci przychodni Twój Lekarz. By ułatwić pacjentom dostęp do rzetelnej informacji oraz szybkiej pomocy, wydzieliliśmy specjalny numer infolinii, przeznaczając go dla osób chorych i podejrzewających u siebie zarażenie COVID-19” – dodaje lekarka.

W celu skrócenia czasu oczekiwania na połączenie telefoniczne z rejestracją, w sieci Twój Lekarz uruchomiono specjalne adresy poczty elektronicznej służące do załatwiania konkretnych spraw. Pod adresem recepty@localhost pacjenci mogą zamawiać recepty na stale przyjmowane leki, natomiast adres szczepienia@localhost służy do rezerwacji terminów szczepień. „Dla pacjentów, którzy potrzebują porad lekarskich oraz informacji dotyczących postępowania w przypadku pojawienia się objawów zakażenia koronawirusem uruchomiliśmy adres covid@localhost” – mówi Mariola Madler – Litera.Według szefowej sieci Twój Lekarz takie rozwiązania pozwalają odciążyć infolinię.

JAK STWIERDZA SIĘ ZAKAŻENIE KORONAWIRUSEM?

Podstawą do stwierdzenia zakażenia jest TEST MOLEKULARNY RT-PCR w kierunku SARS-COV-2. To tak zwany test genetyczny, na wynik którego czekamy od 1 do 3 dni. Skierowanie na bezpłatny test może wystawić lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej /POZ/ po ocenie stanu zdrowia pacjenta w czasie teleporady lub wizyty osobistej. Na testy molekularne kierowane są osoby, u których występują objawy charakterystyczne dla COVID-19, przede wszystkim:  gorączka, kaszel, duszności i problemy z oddychaniem, bóle mięśniowe, utrata węchu lub smaku. 

Skierowanie na TEST MOLEKULARNY RT-PCR wystawiane jest w aplikacji www.gabinet.gov.pl. Pacjent po otrzymaniu informacji o wystawieniu skierowania, powinien telefonicznie umówić termin badania w wybranym punkcie pobrań, a następnie własnym transportem udać się na badanie, unikając kontaktu z innymi osobami.

W ostatnich dniach z uwagi na dużą liczbę skierowań na testy, przed punktami wymazowymi ustawiały się długie kolejki, a chorzy mieli problem z dodzwonieniem się do nich.

Punkty mobilne we Wrocławiu:

• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego – Koszarowa 5, tel. 71 39 57 509
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu – Henryka Michała Kamieńskiego 73A, tel. 661-924-254
• Szpital im. A Falkiewicza we Wrocławiu – Warszawska 2 (wejście od ulicy Biegłej), tel. 667-977-733
• SPZOZ MSWiA we Wrocławiu – Ołbińska 32, tel. 71-798-46-60
• Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka – Centrum Medycyny Ratunkowej, ul. gen. Augusta Emila Fieldorfa 2, 54-049 Wrocław tel. 71 306 41 77
• Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław (kryty podjazd na SOR) tel. 885 852 287
• Alab Laboratoria (punkt we Wrocławiu ul. Biskupia), ul. Biskupia 8a, 50-148 Wrocław tel. 71 307 95 38
• Alab Laboratoria (punkt we Wrocławiu ul. Nauczycielska), ul. Nauczycielska 2 50-381 Wrocław tel. 71 321 03 72
• Diagnostyka (punkt we Wrocławiu ul. Ziębicka), ul. Ziębicka 34-38 Wrocław (teren pogotowia Wrocław) tel. 663 687 659

W przypadku pacjenta, który nie może samodzielnie się przemieszczać lekarz POZ wystawia skierowanie na test molekularny i za pośrednictwem systemu www.gabinet.gov.pl i zleca pobranie materiału przez zespół karetki wymazowej.

O wystawieniu skierowania na test molekularny zawsze zawiadamiany jest Sanepid. Inspektorzy czuwają nad tym, czy pacjent zgłosił się na test, a jeśli wynik jest dodatni rozpoczynają śledztwo epidemiologiczne, by nałożyć kwarantannę na osoby z kontaktu.

NIE MAM OBJAWÓW, ALE BOJĘ SIĘ O SWOJE ZDROWIE. CZY MOGĘ ZROBIĆ JAKIŚ TEST?

Pacjent może samodzielnie zgłosić się na odpłatny TEST ANTYGENOWY rejestrując się na stronie www.testprzesiewowy.pl. Badanie w technologii SensDx w ciągu 15 min daje informację, czy w wymazie obecne jest białko aktywnego wirusa SARS-CoV2, co świadczy o zakaźności pacjenta. Test najlepiej wykonać po 5-6 dniach od kontaktu z osobą zakażoną lub po 2-3 dniach od wystąpienia objawów infekcji. Badanie ma charakter przesiewowy, a jego wynik nie jest podstawą do interwencji służb sanitarno – epidemiologicznych.

W laboratoriach diagnostycznych dostępne są TESTY SEROLOGICZNE (IgG, IgM), które wykrywają przeciwciała anty–SARS-CoV2. Pozwala to określić, czy dana osoba przebyła infekcję COVID-19. Testy z krwi żylnej wykonywane metodą immunoenzymatyczną (ELISA) lub chemiluminescencji (CLIA) są uznawane obecnie za jedyne wiarygodne badania przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zwracają uwagę, że nie można traktować ich jako metody wykrywania aktywnych przypadków choroby. Przeciwciała pojawiają się dość późno, a najwyższy ich poziom występuje ok 2,5-3 tygodnie po zakażeniu.

LEKARZ SKIEROWAŁ MNIE NA TEST, WYNIK JEST DODATNI – CO DALEJ?

O wyniku testu RT-PCR lekarz POZ dowiaduje się z aplikacji www.gabinet.gov.pl i informuje pacjenta telefonicznie. Informację taką chory samodzielnie odczytać na swoim Indywidualnym Koncie Pacjenta.

W przypadku osoby z dodatnim wynikiem testu na koronawirusa lekarz wydaje decyzję o IZOLACJI DOMOWEJ.

Lekarz POZ, oceniając stan zdrowia pacjenta, decyduje o czasie trwania izolacji domowej, jej ewentualnym przedłużeniu, bądź zakończeniu.

JAK DŁUGO MOŻE POTRWAĆ DOMOWA IZOLACJA?

1. Jeśli u pacjenta nie pojawiają się objawy charakterystyczne dla COVID-19 domyślnym czasem trwania izolacji domowej jest 10 dni od momentu wykonania testu, na podstawie którego rozpoznano COVID-19. Na koniec tego czasu, nie wcześniej niż w 8 dobie lekarz udziela pacjentowi teleporady i informuje go o zakończeniu izolacji. Fakt ten odnotowuje w dokumentacji medycznej, ale nie wystawia zaświadczenia lekarskiego!

• U pacjenta, który miał objawy infekcji dróg oddechowych, czas trwania izolacji ulega wydłużeniu. Decyzję taką lekarz odnotowuje w dokumentacji medycznej, wystawia L4 na okres choroby oraz przedłuża izolację w systemie www.gabinet.gov.pl

3. Izolacja domowa trwa minimum 13 dni od dnia wystąpienia objawów (nie od daty wykonania testu!), jeśli objawy trwają dłużej niż 10 dni czas trwania izolacji wydłuża się odpowiednio do czasu występowania objawów.

Przykładowo – jeśli objawy wystąpiły w 5 dniu izolacji i trwają 12 dni – czas trwania izolacji wynosi 15 dni od dnia wystąpienia objawów (nie od daty wykonania testu). Jeśli objawy trwają 20 dni – czas trwania izolacji wynosi 23 dni od dnia wystąpienia objawów (nie od daty wykonania testu). 

Uwaga! Ostatnie trzy dni izolacji muszą być bezobjawowe – bez gorączki, kaszlu i duszności.

OPIEKA NAD PACJENTEM W IZOLACJI DOMOWEJ

Osoby z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, skierowane na izolację domową, muszą uważnie obserwować stan swojego zdrowia. Warto prowadzić notatki z samoobserwacji, a w razie pytań i wątpliwości kontaktować się z przychodnią POZ.

Jedną ze skutecznych i obiektywnych metod oceny stanu zdrowia u pacjentów z objawami COVID-19 jest kontrola saturacji tlenowej za pomocą pulsoksymetru napalcowego, urządzenia dostępnego w aptekach i sklepach medycznych. Bezbolesny i nieinwazyjny pomiar, który każdy może wykonać samodzielnie, pokazuje stopień wysycenia tlenem krwi tętniczej. Norma saturacji u osoby zdrowej oscyluje w granicach 95 – 99% (u seniorów 93 – 95%). Jeżeli saturacja jest niższa niż 90% mamy do czynienia z niedotlenieniem organizmu i wymaga to pilnej interwencji medycznej. Pacjent powinien mieć świadomość, że podobnie jak w przypadku innych schorzeń, gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia jest podstawą do wezwania pogotowia ratunkowego.

SUROWE SANKCJE ZA NARUSZENIE NAKAZU IZOLACJI DOMOWEJ

Izolacja domowa nakłada szczególną odpowiedzialność na poddane jej osoby. Pacjenci z dodatnim wynikiem testu SARS-CoV-2 muszą dokładać wszelkich starań by ograniczać ryzyko zarażenia innych osób w swoim otoczeniu. Ze względu na możliwość narażenia zdrowia i życia innych ludzi, za lekceważenie rygorów sanitarnych grozi odpowiedzialność karna i administracyjna. Zgodnie z artykułem 165 kodeksu karnego za przestępstwo polegające na „sprowadzeniu niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób poprzez spowodowanie zagrożenia epidemiologicznego lub szerzenie się choroby zakaźnej” grozi do 8 lat pozbawienia wolności. Osoby, które naruszają przepisy o izolacji domowej lub kwarantannie mogą być także ukarane przez inspektora sanitarnego karą administracyjną w wysokości nawet do 30 tysięcy złotych.