Dariusz Litera
Schorzenia pęcherzyka żółciowego to coraz powszechniejszy problem zdrowotny w Polsce.
Kamica żółciowa polegająca na tworzeniu się złogów w pęcherzyku dotyka już około 20%
populacji, przy czym kobiety chorują czterokrotnie częściej niż mężczyźni. Ryzyko
zachorowania wzrasta z wiekiem. Jesteś po czterdziestce i obawiasz się, że możesz mieć ten
problem. Dzisiaj twoim lekarzem jest specjalista chirurgii dr Adam Kuźmiński. Dzień dobry,
panie doktorze.

dr Adam Kuźmiński
Dzień dobry.

Dariusz Litera
Jakie są najczęstsze objawy wskazujące na problemy z pęcherzyk żółciowym, takich jak kamica
czy zapalenie pęcherzyka?

dr Adam Kuźmiński
Pierwsza rzecz, z jaką przychodzą pacjenci, to jest atak bólowy. Atak bólowy, który najczęściej
mija i dopiero po pewnym czasie pacjent przychodzi do lekarza. Leczy to we własnym zakresie
Ciepłe okłady, środki przeciwbólowe, środki rozkurczowe wszystko to, co ma w domu. No i
potem przychodzi refleksja co mi było?

Dariusz Litera
To jest taki dźgający ból.

dr Adam Kuźmiński

Bardzo różnie to jest. Od bólu dźgających, poprzez tępe bóle, opasujące bóle, dolegliwości
bólowe. To jest jeden z elementów, o których mówimy, jeżeli chodzi o objawy kamicy
pęcherzyka. Mogą być to objawy związane z niestrawnością, mogą być to objawy typu wzdęcia,
odbijania. Tych objawów jest bardzo dużo i mnóstwo tych objawów jest. To są takie rzeczy, na
które w ogóle nie zwracamy uwagi i nie zdajemy sobie sprawy z tego, że one mogą być
związane z kamicą pęcherzyka. I czasem wygląda to tak, że pacjent robi sobie USG jamy
brzusznej z zupełnie innego powodu. Dowiaduje się, że jest posiadaczem złogów pęcherzyku.

Dariusz Litera
No proszę, a jakie badania diagnostyczne trzeba przeprowadzić, żeby zdecydowanie stwierdzić,
że coś z pęcherzykiem jest nie tak?

dr Adam Kuźmiński
Tak jak już wspomniałem, podstawowym badaniem jest badanie USG. Jest to badanie, które w
dzisiejszych czasach jest powszechnie dostępne. Jest to badanie bardzo bezpieczne, które
można bezpiecznie powtarzać. Badanie, które jest dedykowane właśnie do tego typu schorzeń,
do tego typu narządów, do narządów miąższowych, czyli do wątroby i do wszystkiego, co jest
związane z drogami żółciowymi. W takim badaniu można prawie w stu procentach określić, czy
pacjent posiada kamienie, czy posiada złogi. Złóg to kamień, to jest oczywiste. Czy posiada
polipy w pęcherzyku, co jest też bardzo ważne. Czy te kamienie nie przemieszczają się do dróg
żółciowych, nie blokują tych dróg żółciowych?

Dariusz Litera
Jeżeli okazuje się, że jest posiadaczem, to co dzieje się wtedy?

dr Adam Kuźmiński
Tutaj leczenie jest typowo chirurgiczne, chociaż można próbować rozpuszczać te kamienie.
Dobór tych metod jest bardzo ciężki i trudny i trzeba się niestety zdać tutaj na pomoc lekarską.
Leczenie chirurgiczne to jest podstawa. W dzisiejszych czasach złotym standardem jest
cholecystektomia laparoskopowa, czyli wycięcie tego pęcherzyka przy pomocy laparoskopu.
Jeżeli nie można tego wykonać przy użyciu laparoskopii, wtedy się robi zabieg otwarty.

Dariusz Litera
Czyli otwieramy jamę brzuszną.

dr Adam Kuźmiński
Otwieramy jamy brzuszną.

Dariusz Litera
Wydobywamy pęcherzyk i pozbywamy się go.

dr Adam Kuźmiński
Dokładnie.

Dariusz Litera
Ja teraz przypomnę o metodach z cyklu nie róbcie tego sami w domu. Czyli pamiętam z
przekazów rodzinnych, że jeden z braci mojego ojca po zdiagnozowaniu jakichś kamieni w
pęcherzyku dostał zalecenie od znachora, by wypijać pół szklanki oleju.

dr Adam Kuźmiński
To jest to jakiś pomysł na dobrą biegunkę.

Dariusz Litera
Niepotwierdzone, żeby to dało jakieś pozytywne skutki, ale takie rzeczy się działy. Naprawdę
proszę nie próbować takich metod w domu. Lepiej zapytać lekarza, zanim dojdziemy do
usunięcia pęcherzyka. Jak nasilone muszą być objawy? Co się musi wydarzyć?

dr Adam Kuźmiński
Idealny pacjent, do cholecystektomii, to jest taki pacjent, który nie przeszedł stanów zapalnych,
a już ma objawy. Był taki okres w historii medycyny, kiedy operowaliśmy każdy kamień, który
był stwierdzony w pęcherzyku. W tej chwili zalecenia są troszkę inne. Nie operujemy wszystkich
pacjentów ze stwierdzonymi złogami w pęcherzyku. Kogo operujemy? Jeżeli chodzi o wielkość
kamieni – kamienie małe, czyli do 2 3 mm. Ich się bardzo boimy, bo one bardzo łatwo
przechodzą do dróg żółciowych, blokując te drogi żółciowe i mogą wywołać zapalenie trzustki,
co może się okazać schorzeniem śmiertelnym dla pacjenta. I operujemy na pewno kamienie
duże powyżej 2,5 – 3 centymetrów. Tutaj jest z kolei zwiększone ryzyko nowotworu, bo taki
kamień powoduje odleżyny na tym pęcherzyku, co może skutkować w późniejszych latach
obecnością nowotworów pęcherzyka, którego nie potrafimy leczyć tak naprawdę.

Dariusz Litera
Czyli jak tylko coś tam wykryjemy, to jest chirurgiczne wskazanie do tego, żeby się pozbyć
pęcherzyka żółciowego?

dr Adam Kuźmiński
No niekoniecznie. Właśnie jeżeli mamy pacjenta, którego nic nie boli, który nie ma żadnych
objawów i przy jakimś przypadkowym badaniu USG okazuje się, że ma pan/pani głównie pani
kamień wielkości jednego centymetra, pół centymetra. Nie operujemy takiego pacjenta, bo nie
ma żadnych wskazań ku temu. Taki pacjent jest obserwowany.

Dariusz Litera
Bo ten kamień nie zablokuje nam dróg żółciowych.

dr Adam Kuźmiński
Nie zablokuje dróg żółciowych. Z drugiej strony czekamy na pierwszy objaw, jaki się pojawi,
musi być kamienica objawowa. I tutaj się rodzi pytanie co jest objawem kamicy? Czy już to musi
być incydent bólowy, a ból jest naprawdę duży. Czy wystarczy, że są to objawy niestrawności,
wzdęcia po jedzeniu, jakiegoś gniecenia, jak to pacjenci opisują, opasujące bóle, które pacjenci
w ogóle nie wiążą z obecnością kamieni w pęcherzyku. Tu musimy się mocno zastanowić i
dobrze wypytać takiego pacjenta, bo jeżeli on ma tego typu objawy bezbólowe, ale dyskomfort
w jamie brzusznej, to też jest wskazanie do zabiegu.

Dariusz Litera
Jakie są potencjalne powikłania po takiej operacji usunięcia pęcherza?

dr Adam Kuźmiński
Cholecystektomia czy to laparoskopowa, czy otwarta, to jest zabieg, który jest związany z
bardzo ciężkim powikłaniem, jaki może nastąpić w chirurgii nazywanym kalectwem dróg
żółciowych czyli uszkodzeniem głównej drogi żółciowej. Jest to powikłanie, które wymaga kilku
czasem zabiegów naprawczych. W większości przypadków na otwarto. Bardzo długim pobytem
w szpitalu jest związany ze złymi rokowaniami na przyszłość dla takiego pacjenta.

Dariusz Litera
Ale rozumiem, że to jest niewielki odsetek.

dr Adam Kuźmiński
Bardzo nieduży odsetek. Staramy się bardzo dobrze przygotować do tego typu zabiegu. W
związku z tym każdy pacjent, podpisując zgodę na cholecystektomię laparoskopową, ma
zawsze tam klauzulę, że w razie pewnych sytuacji zgadza się na otwarcie jamy brzusznej. Jakie
to są te pewne sytuacje? Po pierwsze jakieś duże nieścisłości anatomiczne. Zdarzają się
pacjenci, którzy są trochę inaczej zbudowani i mamy problem z umieszczeniem narzędzi. Mamy
problem z dojściem do tego pęcherzyka.

Dariusz Litera
Na przykład mają dekstrokardię.

dr Adam Kuźmiński
Na przykład.

Dariusz Litera
Serce po prawej stronie.

dr Adam Kuźmiński
To akurat nie jest przeciwwskazanie, bo narzędzia można włożyć w inny sposób. Jeżeli mamy
jakieś niekontrolowane krwawienia w czasie zabiegu, których nie potrafimy, nie możemy
zamknąć przy użyciu klipsów laparoskopowych. Jeżeli mamy jakieś wątpliwości co do
obecności kamienia w drogach żółciowych, też wtedy otwieramy takiego pacjenta.

Dariusz Litera
Żeby nie zostawić żadnego artefaktu, który mogliśmy wyjąć.

dr Adam Kuźmiński
Tak jest.

Dariusz Litera
Panie doktorze. Dieta po usunięciu pęcherzyka żółciowego?

dr Adam Kuźmiński
Dieta jest chwilowa. Dieta tylko służy ku temu, żeby przyzwyczaić naszą wątrobę do informacji,
że nie ma magazynu. Że produkcja żółci, jaka występuje musi być tylko wtedy, kiedy widzimy,
słyszymy brzęk talerzy, widzimy jedzenie, czujemy zapach obiadu. Wtedy ma wątroba
produkować tę żółć. Poza tym raczej nie. Nie ma magazynu, więc w takim przypadku pacjent
ma przez pewien czas tej nauki wątroby, może mieć po cholecystektomii biegunki. Jest to
związane ze samym przemieszczaniem się żółci do przewodu pokarmowego.

Dariusz Litera
Ale możemy to ustabilizować?

dr Adam Kuźmiński
Odpowiednią dietą. O dwóch rzeczach jeszcze należy pamiętać, jeżeli już wchodzimy w temat
diety. Pacjenci przed zabiegiem powinni tę dietę trzymać bardzo rygorystycznie. Dwa pokarmy,
które najbardziej obkurczają pęcherzyk żółciowy to jest czekolada i jajko, więc tego powinniśmy
się w każdej postaci wystrzegać. Jeżeli chodzi o dietę po zabiegu, podstawową zasadą jest
jedzenie bardzo małych porcji, dosyć często. Takie sprawdzanie jak się czuję po zjedzeniu
czegoś. Drogi żółciowe po takim zabiegu pozostają tej samej szerokości, a ilość żółci jaka musi
się przedostać jest dwu, trzykrotnie, czasem większa. W związku z tym możemy mieć po
jedzeniu dolegliwości bólowe podobne jak były przed zabiegiem. Nie jest to powód do
niepokoju. Po pewnym czasie te drogi żółciowe się przyzwyczaiłem do tej większej ilości żółci,
jaką muszą przetransportować do przewodu pokarmowego i dolegliwości bólowe miną.

Dariusz Litera
A czy do normalnej aktywności też takiej sportowej wracamy dość szybko po takim zabiegu?

dr Adam Kuźmiński
Po laparoskopii bardzo szybko to następuje. Praktycznie po 3 – 4 dniach pacjent już jest w pełni
sił. Zabieg jest mało obciążający dla pacjenta jeżeli chodzi o jego aktywność fizyczną. Tutaj
jedna rzecz, która warunkuje pozostanie w szpitalu czy okres rekonwalescencji to jest sam
proces znieczulenia czy znieczulenie ogólne wymagające dużej ilości leków i musimy to
zmetabolizować.

Dariusz Litera

Na koniec jeszcze jedno ważne pytanie. Czy jako ludzie świadomi możemy stosować takie
metody, które skutecznie będą zapobiegać tworzeniu się kamieni w pęcherzyku żółciowym?

dr Adam Kuźmiński
Tak. Musimy pamiętać o paru rzeczach. Musimy dbać o własną wagę. Otyłość bardzo sprzyja
kamicy. Z drugiej strony nagła utrata wagi. Nagła dieta, dieta cud powoduje też zwiększone
ryzyko kamicy. Mamy mnóstwo pacjentów, którzy zaczęli stosować, nie będę używać nazwy
handlowej, bo nie wolno, używać pewien lek na odchudzanie, który generuje powstanie kamieni
w pęcherzyku żółciowym. I jest sporo tych pacjentów pięknie odchudzonych, ale z obecnością
złogów w pęcherzyku.

Dariusz Litera
I to jest efekt tego szybkiego pozbywania się nadmiaru kilogramów. Czyli te złogi pojawiają się,
kiedy wątroba jest …

dr Adam Kuźmiński
Zaburzony przepływ żółci. Kiedy powstają kamienie? Wtedy, kiedy mamy zaburzony przepływ
tej żółci i wtedy, kiedy mamy, kiedy mamy jakieś ognisko, które powstanie. I na tym ognisku
odkłada się jak perła, odkłada się żółć, odkładają się sole żółciowe i i tworzy się złóg który
potem ulega wapnieniu.

Dariusz Litera
Czyli odchudzać też trzeba się z głową?

dr Adam Kuźmiński
Zdecydowanie!

Dariusz Litera
Powiedział w podcaście CO NA TO TWÓJ LEKLARZ specjalista chirurgii, dr Adam Kuźmiński.
Bardzo serdecznie dziękuję.

dr Adam Kuźmiński
Dziękuję bardzo.